Bebeklerde ve çocuklarda şaşılık, ebeveynleri tedirgin eden faktörlerden biridir. Halk arasında göz kayması olarak da bilinen şaşılık, gözlerin normalden farklı görünmesini sağlayan bir çeşit göz rahatsızlığı olarak tabir edilebilir. Bununla birlikte bebeklerde şaşılık, kalıcı ya da geçici olabilir. Özellikle yeni doğan bebeklerde gelişim süresince gözlenen değişiklikler anne ve babaları düşündürebilir. Bebeklerde 3 ila 5. aylarında geçici göz kayması görülebilir.
Bebeklerde göz kayması sadece ebeveynlerin kontrolünde anlaşılabilir. Bu gibi durumlarda doktor kontrolü şarttır. Göz kayması geçiciyse doktor buna yönelik tavsiyeler verecek, gerekirse tedavi yöntemlerinden bahsedecektir. Sağ ve sol gözün tek bir noktaya değil farklı noktalara baktığı saptanırsa şaşılık söz konusu olabilir. Çocuklarda göz kaymasını teşhis etmek daha kolaydır. Çocuklar, gözleriyle ilgili çeşitli sorunlar yaşadıklarını belirtip bunları tarif edebilirler. Göz kaymasının çift görme ya da göz hassasiyetinde artma gibi başlıca belirtileri vardır.
Çocuklarda ve Bebeklerde Şaşılık Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda ve bebeklerde şaşılık belirtileri, şaşılığın geçici mi kalıcı mı olduğunu ayırt etmede önemli rol oynar.
Şaşılık belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Çocuklarda gözlerin anormal hareket etmesi, bilinçli yapılıyor olabilir. Öncelikle bunu tespit etmek gereklidir. Çocuk göz hareketlerini bilinçli olarak değiştiriyorsa şaşılık söz konusu değildir. Göz hareketlerindeki anormalliğin kendisinden kaynaklı olmadığını belirtiyorsa şaşılık söz konusudur.
- Bebeklerde ilk 3 ve 5 ay boyunca geçici göz kayması görülebilir. Bunun sebebi bebeklerin gelişiminin her geçen gün devam etmesi ve kaslarının yeterince gelişmemiş olmasıdır. Bebeklerde şaşılık tanısı için önemli olan göz kaymasının ne kadar sürdüğüdür. Eğer göz kayması 10 günden fazla sürerse şaşılık söz konusu olabilir.
- Çocuklarda şaşılık söz konusuysa güneşli havalarda gözlerinde anormal hareketler görülebilir. Bunlar seğirme, kısılma gibi hareketler olabilir.
- Göz kayması sorunu olan çocuklar çift gördüklerini söylerler. Senkron bozukluğuna bağlı olarak takılıp düşme gibi sorunlarla karşılaşabilirler.
Şaşılık Türleri Nelerdir?
Şaşılık türleri yetişkinlerde, bebeklerde ve çocuklarda hangi tür şaşılığın söz konusu olduğunu belirlemek adına önemlidir. Özellikle bebeklerde şaşılık durumunun kalıcı veya geçici olduğunu saptamak adına mühimdir.
Göz kaymasının 4 farklı türü bulunur. Göz kaymasının türleri şöyle sıralanabilir;
- Ezotropya olarak adlandırılan türde içe doğru şaşılık söz konusudur. Sağ veya sol gözden birinde iç kısma doğru kayma görülür.
- Ekzotropya olarak adlandırılan türde dışa doğru şaşılık söz konusudur. Sağ veya sol gözden birinde dış kısma doğru kayma görülür.
- Hipertropya olarak adlandırılan türde yukarıya doğru şaşılık söz konusudur. Sağ veya sol gözden birinde yukarı kısma doğru kayma görülür.
- Hipotropya olarak adlandırılan türde aşağıya doğru şaşılık söz konusudur. Sağ veya sol gözden birinde aşağı doğru kayma görülür.
Şaşılık Neden Olur?
Şaşılık nedenleri şöyle sıralanabilir;
- Şaşılığın en sık rastlanan nedenleri arasında genetik yatkınlık bulunur. Göz kayması sorunu olan bebek veya çocukların anne babalarında da göz kaymasına rastlamak yüksek bir ihtimaldir.
- Beyin felci olarak da bilinen Serebral Palsi hastalığı, göz kaymasına sebep olabilir.
- Down sendromlu çocuklarda bebeklikten itibaren yüksek derece miyop, hipermetrop ve şaşılık gibi göz rahatsızlıklarına sıklıkla rastlanır.
- Çocukluk çağlarında yaşanan ateşli hastalıklar şaşılık da dahil olmak üzere göz rahatsızlıklarına yol açabilir.
- Çeşitli kaza ve travmalara maruz kalmak şaşılık oluşumuna sebep olabilir.
- Diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıklar çeşitli göz rahatsızlıklarına sebep olabilir. Buna şaşılık da dahildir.
- Beyinde sıvı birikmesine bağlı gelişen Hidrosefali hastalığı da şaşılık sebebi olabilir. Bu hastalık çocuklarda sık görülür ve doğuştan gelir.
- Beyinde oluşan tümörlerin ve buna bağlı olarak gelişen hastalıklar gözleri etkileyebilir. Bu da şaşılık oluşumuna sebep olabilir.
Şaşılık Tedavisi Nasıl Yapılır?
Şaşılık tedavisi şaşılığın türü, kalıcı olup olmadığı tespit edildikten sonra yapılır. Şaşılığın her zaman belirli bir nedeni olmayacağı gibi kesin bir tedavi yöntemi de yoktur. Şaşılık ne kadar erken teşhis edilirse tedavinin başarı oranı o kadar yükselir.
Göz kaymasının tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir;
- İlk etapta yapılması gereken detaylı bir göz muayenesidir. Muayene sırasında göz kayması haricinde farklı rahatsızlıklar da saptanabilir. Göz tansiyonu, hipermetrop, astigmat veya katarakt gibi göz rahatsızlıkları söz konusuysa bunların da tedavisine başlanmalıdır.
- Göz tembelliği ile ortaya çıkan şaşılık durumunda cerrahi operasyon gerekebilir. Cerrahi operasyon göz kaymasında başarılı tedavi yöntemlerinin başında gelir.
- Göz tembelliği söz konusuysa ve şaşılık oluşmuşsa buna özel tasarlanan gözlükler kullanılabilir. Birçok göz hastalığının tedavisinde tercih edilen gözlükler mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
- Göz tembelliğine veya hipermetrop gibi göz hastalıklarına bağlı gelişen göz kaymasında, göz damlaları da tedaviyi destekleyici olarak kullanılabilir.
Bebeklerde şaşılık erken teşhis edildiği sürece tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Bebeğinde göz kayması sorunu olduğundan şüphe eden anne ve babaların vakit kaybetmeden bebeklerini alanında uzman bir doktora götürmeleri tavsiye edilir.
Ayrıca Bakınız: Hamilelikte Bebeğin Zekasına Faydalı Yiyecekler Nelerdir?
