Demir içeren besinler, insan sağlığı için önem teşkil eder. Demir, vücudun hayati fonksiyonlarının düzenli şekilde işlemesine katkı sağlayan önemli bir mineraldir. Vücudun en çok ihtiyacı olan kırmızı kan hücrelerinde bulunur. Bu nedenle eksikliği ciddi sorunlara yol açabilir. Demir içeren yiyecekler yeteri kadar tüketildiği sürece herhangi bir sorun olmaz.
Demir şu besinlerde bulunur;
- Tavuk ve kuzu eti
- Ton balığı
- Biftek
- Mercimek
- Fasulye
- Tahin
- Barbunya
- Nohut
- Bezelye
- Yumurta
- Pekmez
Demir et, baklagiller, kuruyemiş ve meyve çeşitlerinde bulunur. Demir her ne kadar vücudun ihtiyacı olan bir mineral olsa da fazlası zararlıdır. Demir eksikliği kadar demir fazlalığı da çeşitli hastalıklara yol açabilir. Bu sebeple günlük alınması gereken demir miktarı aşılmamalıdır. Kadınlar için günlük ideal demir miktarı 18 mg, erkekler için 8 mg olarak belirlenmiştir.
Demir Mineralinin Faydaları Nelerdir?
Demir mineralinin faydaları şöyle sıralanabilir;
- Hamile kadınların hamilelik süresince yeterli demir almaları, bebeğin sağlıklı doğmasına olanak sağlar. Demir minerali, bebeklerde beyin gelişimini destekler.
- Yeterli demir alımı, kansızlık olarak da bilinen anemi hastalığını engeller.
- Çocuklarda yeterli demir alımının önemi büyüktür. Demir, gelişime ve büyümeye katkı sağlar.
- Vücuttaki hormonların salınımı için demir önemli bir mineraldir.
- Yeterli demir alımı, kanser ve kalp hastalıkları gibi ciddi rahatsızlıkların oluşmasına engel olur.
Yeterli demir alımı için sadece sağlıklı beslenmek yeterli değildir. Bununla birlikte fazla demir alımı da çeşitli sorunlara yol açar. Demir alımının abartılması fayda beklerken zarar getirebilir. Sık sık kan verenler ve hamile kadınlarda demir ihtiyacı artabilir. Günlük ideal olan demir miktarı bu gibi durumlarda değişebilir.
Demir Mineralinin Zararları Nelerdir?
Demir mineralinin zararları fazla demir alımı ve çeşitli rahatsızlıklar sonucunda baş gösterebilir.
Fazla demirin zararları şu şekilde sıralanabilir;
- Damar sertliği
- Karaciğer ve eklemlerde tahribat oluşumu
- İştahsızlık ve halsizlik hissi
- Mide bulantısı ve baş ağrısı
- Karın ağrısı ve ishal
- Aritmi
- Diyabet
Bu belirtiler demir fazlalığının kesin belirtileri olmasa da buna işaret edebilir. Demir fazlalığı fazla alkol kullananlar başta olmak üzere karaciğer rahatsızlığı olan insanlarda sık görülüyor. Bu gibi durumlarda farkında olmadan demir içeren yiyecekler de fazla tüketilirse belirtiler ani şekilde ortaya çıkabiliyor. Yapılacak basit bir kan tahlilinde kolaylıkla tespit edilen demir miktarı sağlığı tehdit edecek boyuttaysa önlem alınmalıdır. Demir fazlalığı olan insanların kan bağışı yapmaları önerilir. Bununla birlikte demir fazlalığına sebep olan herhangi bir rahatsızlığın olup olmadığı araştırılarak gerekli durumlarda tedaviye başlanmalıdır.
Demir Eksikliği Kimlerde Görülür?
Demir eksikliği herkeste rastlanan bir durum değildir. Her yaşta ve cinsiyette ortaya çıkabilse de belirli durumlarda görülme sıklığı artar.
Demir eksikliğine sebep olan faktörler şunlardır;
- Gebelikte ve emzirme aşamasında demir ihtiyacı artacağından alınan demir yeterli olmayabilir. Bu da demir eksikliğine yol açabilir.
- Düzensiz ve yetersiz beslenenlerde demir eksikliği görülebilir.
- Sık sık doğum yapan kadınlarda demir eksikliği görülebilir.
- Vejetaryen ve vegan olarak adlandırılan beslenme şeklini benimseyen insanlarda demir eksikliği görülebilir.
- Demir açısından zengin yiyeceklere alerjisi olan insanlarda demir eksikliği sık görülür.
- Demir emilimi zayıf olan insanlarda demir eksikliği sık görülebilir. Sağlıklı beslenen ve demir açısından zengin besinleri tüketen insanlarda emilim sorunu mevcutsa yeterli depolama gerçekleşmez ve eksiklik oluşur.
- Kalıtsal demir eksikliği olan insanlarda da demir eksikliği sık görülür.
Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Demir eksikliği belirtileri başlangıçta çok rahatsız edici olmasa da eksiklik ilerledikçe rahatsız edici boyutlara ulaşabilir. Demir vücut tarafından üretilemeyen bir mineraldir ve gerektiği kadarının vücuda alınması oldukça önemlidir. Aksi söz konusu olunca çeşitli rahatsızlıklar ve buna bağlı belirtiler ortaya çıkabilir.
Demir eksikliğinin sık görülen belirtileri şunlardır;
- Kansızlık olarak da bilinen anemi hastalığına bağlı belirtiler görülebilir. Bunlar çabuk yorulma, halsizlik ve yorgunluk hissidir.
- Göz kararması, baş ağrısı ve baş dönmesi görülebilir.
- Zayıf ve çabuk kırılan saçlar ile tırnaklar demir eksikliği belirtisi olabilir.
- Kuru cilt ve ağız bölgesinde çatlaklar görülebilir.
- Sık sık üşüme ve çabuk hastalanma görülebilir.
Demir eksikliğinin tedavisinde demir içeren yiyecekler tüketmenin önemi büyüktür. Doktor tarafından demir açısından zengin besinlerin yeterli miktarda tüketilmesine yönelik bir diyet hazırlanabilir. Demir eksikliğine bağlı gelişen hastalıklar söz konusuysa bunların da tedavisi uygulanmalıdır. Özellikle anemi, hafife alınmaması gereken bir rahatsızlıktır.
Ayrıca Bakınız: C Vitamini Günde Ne Kadar Alınmalı?
